Đây là một trong những khái niệm mà mình tâm đắc nhất trong cuốn Atomic Habits, cùng với “1% better every day”. Có thể rất nhiều người trong số chúng ta đã hay đang gặp phải “Thung Lũng của sự thất vọng” này khi bắt đầu một thứ gì mới. Hi vọng rằng tóm tắt về khái niệm này và cảm nhận cá nhân của mình có thể giúp ích được mọi người.

——

1 - Vấn đề: Sự thất vọng của bản thân

Chúng ta thường kỳ vọng tiến trình sẽ diễn ra như tuyến tính. Hoặc giả ít nhất là muốn nó xảy ra nhanh. Thực tế là kết quả từ nỗ lực của ta thường có độ trễ nhất định. Phải đến nhiều tháng hay nhiều năm sau ta mới nhận ra giá trị thực sự của công sức đã bỏ ra. Điều này sẽ dẫn đến “Valley of disappointment” - “Thung Lũng của sự thất vọng”, nơi người ta cảm thấy nản chí sau khi đã bỏ hàng tuần hàng tháng trời nỗ lực mà không đạt được kết quả gì. Tuy vậy, công sức này không hề bỏ phí. Chỉ đơn giản là công sức đang được tích luỹ. Phải rất lâu sau đó thì giá trị trọn vẹn của các nỗ lực trước đây mới lộ diện.

Lấy cây tre là một ví dụ. Chúng ta khó có thể phát hiện ra một mầm tre trong năm năm đầu đời bởi vì chúng mọc một bộ rễ sâu trong lòng đất trước khi vươn lên mặt đất hơn 27 mét chỉ trong 6 tuần.

Tương tự, thói quen thường không tạo ra khác biệt cho tới khi chúng ta vượt qua ngưỡng giới hạn, đâu đó trong giai đoạn đầu và giữa của mỗi cuộc hành trình, thường sẽ có một “Valley of disappointment” - “Thung Lũng của sự thất vọng”. Cảm giác như mình chẳng đi đến đâu. Thực ra, các kết quả mạnh mẽ nhất đang đợi đằng sau.

Đây là một trong những nguyên nhân cốt lõi vì sao ta khó xây dựng được thói quen bền vững như vậy. Mọi người tạo ra các thay đổi nhỏ, không nhìn thấy kết quả hữu hình và quyết định dừng lại. Để tạo ra một khác biệt có ý nghĩa thì thói quen cần phải tồn đủ lâu để vượt qua “Valley of disappointment” trước đã. Công sức của chúng ta như cây tre trên ví dụ kia vậy, dành rất nhiều thời gian đầu để xây dựng nền, tích luỹ, trước khi đột phá ở sau.

Bạn có thể search thêm từ khoá "Valley of disappointment" để hiểu hơn nha. Refer: eatlove.is/blog/valley-of-disappointment#:~...

2 - Giải pháp: Tạm quên đi mục tiêu, chú tâm vào hệ thống

Mục tiêu là về các kết quả bạn muốn đạt được. Hệ thống là về quá trình dẫn đến các kết quả ấy.

• Nếu bạn là một huấn luyện viên, mục tiêu của bạn hẳn là giành một chức vô địch. Hệ thống là cách thức bạn tuyển mộ cầu thủ, quản lý phòng thay đồ, đưa ra giáo án tập luyện cho cả đội.
• Nếu bạn muốn thân hình cân đối hơn. Mục tiêu của bạn là giảm 5kg. Hệ thống của bạn là bạn đến phòng gym, đăng ký gói tập, tập luyện và ăn uống lành mạnh hơn.
• Tương tự, hành trình học Tiếng Anh của mình, mục tiêu của mình là 6.5 IELTS. Nhưng mình chưa bao giờ để ý đến con số 6.5. Mình enjoy bằng cách dậy sớm 5h30 hằng ngày bất kể nắng, mưa, hay thời tiết 7-10 độ sáng sớm vào mùa đông ở miền Bắc. Mình tận hưởng việc cố gắng hơn mỗi ngày hơn là con số IELTS 6.5 cố định kia.

Nếu chúng ta muốn kết quả tốt hơn thì chúng ta nên quên việc đặt mục tiêu đi. Thay vì vậy hãy tập trung vào hệ thống.

Mục tiêu hoàn toàn vô dụng à? Tất nhiên là không phải thế. Mục tiêu có tác dụng rất tốt trong việc định hướng, nhưng hệ thống mới thực sự hiệu quả cho việc tiến bộ. Hàng đống vấn đề sẽ phát sinh nếu chúng ta dành quá nhiều thời gian nghĩ về mục tiêu và không còn đủ thời giờ thiết kế hệ thống thực hiện mục tiêu ấy nữa.

Bạn cứ đơn giản tưởng tượng là nếu bạn có mục tiêu, nhưng bạn không có kế hoạch rõ ràng, không có commit làm gì để đạt được nó, thì bạn đạt được mục tiêu đó bằng cách nào??

Bạn có thể tham khảo khái niệm "Forget About Setting Goals. Focus on This Instead." trên chính blog của tác giả James Clear nhé: jamesclear.com/goals-systems

3 - Bài học

• Theo nhiều tài liệu thì để hình thành 1 thói quen cần ít nhất 21 ngày. Nhưng sẽ có thời điểm bạn cảm giác không thấy tiến bộ so với công sức bạn bỏ ra => Đừng bỏ cuộc, hãy tiếp tục. Khi bạn vượt qua được ngưỡng “Valley of disappointment” - “Thung Lũng của sự thất vọng” thì kết quả sẽ đến.
• Thời điểm “Valley of disappointment” - “Thung Lũng của sự thất vọng” chỉ là một bài kiểm tra xem độ kiên trì của bạn đến đâu thôi. Các cụ đã có câu "Lửa thử vàng, gian nan thử sức". Bạn hiểu ý mình chứ??
• Nếu tập trung quá nhiều vào mục tiêu, thì đôi khi chúng ta sẽ quên mất tận hưởng hành trình chúng ta đang đi. Hãy trân trọng từng giây phút chúng ta đang cố gắng, nhưng đừng để lệch hướng nha.

---

Donate: https://tienvm.com/donate

Danh sách quyên góp của độc giả: https://tienvm.com/sponsors

(Tất cả tiền donate từ blog này mình sẽ sử dụng để mua những thứ nhu yếu phẩm cần thiết cho người vô gia cư ở nơi mình sống vào dịp cuối năm. Vì phương châm sống của mình là "Cho đi là còn mãi")